VAN STRONTVLIEG TOT EDELHERT deel 1a
Zo is het begonnen (nu 2023 is de site een beetje aangepast en beter geschikt gemaakt voor allerlei soorten "surfapparaten" en ook beveiligd; mijn oorspronkelijke eerste website gaat 20 sept. 2023 uit de lucht).
De meeste foto's zijn te vergroten, door er op te klikken.
Deze site is het resultaat van jaren bosbanjeren op de Veluwe,
gewoon in de tuin zitten en af en toe een uitstapje naar elders.
Verantwoording:
Alle foto's zijn door mij, vanaf 2007 gemaakt.
© Will van den Brand Voorthuizen.
Ja, ik weet het, deze foto is gedateerd,
maar zo is het begonnen ...
Ik zie ze héél vaak: vliegen... ... ja, VLIEGEN !
Het zijn beestjes met twee vleugels. Een mug is daarom ook een vlieg. Andere insecten hebben géén of 4 vleugels.
Vliegen hebben, zoals alle insecten, 6 poten. Hier moet je het voorlopig mee doen ...
Mijn kleinkinderen vinden Strontvlieg een prachtnaam, die ze niet vergeten. Jammer dat er zo weinig namen zijn, die de jongste jeugd nieuwsgierig maken.
Linnaeus en andere bevlogen biologen, die alles wat leeft een naam gaven, hebben hier toch een kans gemist ... ... andere tijden ...
Aan onze strontvliegkenners draag ik deze site op. Ze zijn hier resp. één, acht, negen, zes en acht jaar oud.
Ja, ook deze foto's zijn dus behoorlijk gedateerd ... ... de oudste is nu 23!
Zoals gezegd: VLIEGEN
Strontvlieg. Na de paring worden de eitjes, in de mest van runderen gelegd. Eitjes met vleugeltjes, zodat ze blijven drijven op de verse mest en niet verstikken. Ook de larven eten geen mest, maar peuzelen andere larven op, die wél van stront leven (b.v. die van de Huisvlieg)
Dambordvlieg en Groene Keizersvlieg
Dambordvlieg
Sluipvlieg
Pegomya spec. is een vlieg uit de familie Bloemvliegen.
Ze legt hier eitjes in een Berkenboleet (paddenstoel).
Blaaskopvlieg
ZWEEFVLIEGEN
Blinde bij
Bandzweefvlieg en Doodskopzweefvlieg
Pyjamazweefvlieg op Koningskaars
Langlijfje
Pendelvlieg
Snuitvlieg
Gewoon platvoetje
DAZEN
Goudoogdaas
Waar ze al die eitjes vandaan haalt, is mij een raadsel.
Regendaas
Dazen hebben een soort schaar voor aan hun snuit, waarmee ze je huid open knippen,
om vervolgens je bloed op te zuigen.
Het zijn verder wel mooie beestjes, met prachtige ogen ...
ROOFVLIEGEN
Gouden dennenstamjager
Gewone roofvlieg
Maartse vlieg (Rouwvlieg)
MUGGEN
Varenrouwmug
Langpootmug
Dansmug (Vedermug)
Eendagsvlieg de Gewone tweevleugel
ZE HETEN VLIEG, MAAR HET ZIJN GEEN VLIEGEN ... (want ze hebben 4 vleugels)
Gaasvlieg
Kameelhalsvlieg
Schorpioenvlieg vrouw
Schorpioenvlieg man
Elzenvlieg (Slijkvlieg) Eitjes leggend.
Het is toch niet te geloven, wat er uit zo'n beestje komt ...
WE ZIEN ZE ALLEMAAL WEL EENS VLIEGEN ... ... BIJ HUIS.
Huismus Geen mensen, geen mussen.
Een stelletje, links man rechts vrouw.
Ringmus
Eentje glijdt er weg ...
... ze zagen er zelf, de gein wel van in.
Boomkruiper
Boomklever Ze vond de ingang iets te groot en heeft hem wat nauwer gemetseld.
De Boomklever heeft haar jonkies net wat rupsjes gebracht en voert nu
een pakketje uitwerpselen af. Het nest moet wel schoon blijven.
Barmsijs
Vink, vrouw en man.
Groenling
Roodborst
Koolmees
Koolmees
Staartmees
Pimpelmees
Merel Dit stel, gefotografeerd in de sneeuw, is de baas bij ons in de tuin.
Ze nemen regelmatig een bad, met daarna de strapatsen van het opdrogen.
Hele jonge Merel bedelt om eten ...
Portret met sneeuw (Merel v).
Spreeuw Voor ons is hij, moeilijk van haar te onderscheiden.
Elk geschikt holletje, zowel in het dorp als in het bos, wordt benut als nest.
Kauw, onze kleinste kraai.
Gaai, een gekleurde kraai
Roek
Turkse Tortel
Houtduif
Meeuw
Scholekster
't Is weer eens iets anders, dan een weerhaan ... (Ze steekt haar staart omhoog, om hem schoon te maken.)
Kievit
Blauwe reiger
Ooievaar
Grote bonte specht Klus geklaard ...
Boompieper
Fluitende Fitis
Geelgors De Geelgors maakt het nest, goed verscholen, op de grond. Ik vond haar, toen ik op zoek was naar de Adder. Dit jaar hoef ik dus hier geen vroege (overwinterde) slangen te zoeken ...
Ze liggen er strategisch bij. Ben je niet alert, dan gaat de lunch aan jou voorbij
Gekraagde roodstaart
Roodborsttapuit Hij is vooral veel te horen op de heide in Kootwijk en Stroe (en af en toe heb je geluk en kun je hem net genoeg besluipen).
INTERMEZZO (zonder beestjes ... ... bijna)
Weer of géén weer ... bosbanjeren!
MOSSEN
Rode heidelucifer
Gewoon bekermos
Ruig haarmos (de bloemetjes zijn zo'n 3mm)
Rood bekermos
Ruig haarmos (ander stadium)
Groot dooiermos Melig takmos Kapjesvingermos (grijs links) Gewone haarmuts (groen)
Gemarmerd vingermos
Open rendiermos
Heermoes
Larix De Dennenboom, die wél kaal wordt in de winter.
Klokjesgentiaan
Jeneverbes Het duurt 3 jaar, voordat de bes blauw wordt. Van jenever ben je dat iets eerder ...
Klaproos En dan ineens ...
Kleine zonnedauw
Deze vleesetende plantjes vangen insecten m.b.v. de kleverige bolletjes, die op de haaruiteinden zitten van het blad.
Ronde zonnedauw
DRUPPELS
De druppeltjes werken hier als een vergrootglas.
Rondom het sporenkapsel van mos (klein dus).
De omgeving wordt weerspiegeld in de druppel.
Lucht in ijs
IJshaar, een bijzonder natuurverschijnsel.
Je kunt het aantreffen op dode takken van vooral de Beuk. Er moet een schimmel actief zijn (het Rozeblauwig waskorstje). Die schimmel zie je op dat moment niet, die zit in het hout. Die verteert het hout, waarbij o.a. water vrij komt. Onder speciale omstandigheden (net onder nul) zet dit water uit en wordt, al bevriezend naar buiten geperst tot IJshaar. Voor mooi IJshaar is een hoge luchtvochtigheid essentieel. Ik heb IJshaar gezien tot 15cm lang.
Gefotografeerd bij fel zonlicht.
Gallen
Eikengalwesp
De wesp legt een eitje op een plantdeel. Als reactie vindt er celwoekering plaats bij de plant rondom het eitje.
Het insect-in-wording wordt hierdoor beschermd en de larve, heeft bij de geboorte, voedsel om zich heen.
Het "gereedschap", dat uit het hout steekt? Dat zijn Geweizwammetjes (later meer, bij het hoofdstuk "Paddenstoelen").
HET WORDT WEER TIJD VOOR BEESTJES ...
WESPEN
Groefbijendoder Deze graafwesp vangt bijen voor het nageslacht.
Gewone wesp
Hoornaar Een mooie, niet agressieve, reus onder de wespen.
Hoewel ... ze zijn hier een robbertje aan het vechten.
Een nest-in-aanbouw, geschikt voor 500-1000 Hoornaars in een uilennestkast. Toen ik deze foto maakte was het snikheet (30+).
Continu zorgden diverse Hoornaars voor verkoeling van hun domein, door met hun vleugels te wapperen.
Het zijn vleeseters, maar het sap van een "bloedende" eik vinden ze ook lekker.
Wegvliegend
Grote rupsendoder
Ze bereidt de zaak goed voor. Er wordt een holletje in relatief vaste grond gegraven, dat ze direct daarna weer losjes dichtgooit. Vervolgens zoekt ze steentjes, die in het gaatje passen. Dan wordt er een rups gevangen en verdoofd, het holletje weer open gemaakt, de rups erin gesleurd en worden er eitjes gelegd. De kraamkamer wordt nu zorgvuldig afgedekt met grond en die steentjes. De nazaten zijn aldus van eiwitrijk proviand voorzien ...
Nog zo'n moment. Let op de klaargelegde steentjes!
Zelf eet ze zetmeel.
Dit is de Roodzwarte borstelspinnendoder, uit de familie "Spinnendoders" (poseerde even op mijn vinger).
Die doet ongeveer hetzelfde als de Rupsendoder. Maar de Wegwesp houdt het bij spinnen, voor het nageslacht ...
Linksonder is het geprepareerde holletje.
Daarna wordt de zaak zorgvuldig afgedicht en aangeharkt
Dus kijk eens goed rond, als je gaatjes in de grond ziet. Er staat wat te gebeuren ... En anders heb je deze site nog.
Gewone sluipwesp. Op de autoruit.
De legboor van de Reuzensluipwesp zit hier nog in de schede, maar wordt al in positie gebracht m.b.v. de voelsprieten.
Ze heeft de larve van een kever in het hout geroken. In "samenspraak" met de voelsprieten, waarin het reukorgaan zit, is de boor gericht, de larve aangeboord en hierin een eitje gelegd. De nakomeling is verzekerd van verse proteïne ...
Bij thuiskomst, zat deze Reuzensluipwesp op het keukenraam (zou ze stiekem met mij zijn meegelift ?)
Gefotografeerd als een silhouet (met tegenlicht).
HOMMELS
Aardhommel
Akkerhommel Nectar slurpend, met haar lange tong. Ze zit onder het stuifmeel; een goede bestuiver ...
BIJEN
Kruiskruidzandbij
Witbaardzandbij
Grijze zandbij Een van de eerste voorjaarsvliegers. Ze leeft van het stuifmeel van wilgenkatjes.
Ze woont zo'n 30-50cm diep in de grond
Ineens stond ik 's avonds tussen honderden en honderden Honingbijen ...
De koningin koos voor de Dennenboom, naast mij, om te overnachten en dan gaat de rest erachteraan.
(ze zag waarschijnlijk, dat ik al voorzien was van een baard; gelukkig maar, anders sta je daar de hele nacht "zwerm" te wezen ...)
MIEREN
Zwarte wegmier Ze houden "vee", voor de honingdauw, een zoete nectar-achtige vloeistof (luizen scheiden dat af).
Hier een luis, die is afgedwaald in het binnenste van de Trompetbloem ...
... en de Wegmier gaat er, als een boer, naar opzoek ...
Rode bosmier
Al heel vroeg in het jaar, laten ze zich met duizenden tegelijk opwarmen, waarna ze weer het nest binnen gaan.
Aldus wordt de warmte aan het broedsel overgebracht.
En natuurlijk moet er weer van alles aangesjouwd worden, voor het onderhoud van het nest, zo direct na de winter.
De larven hebben, voor hun ontwikkeling, vooral eiwitrijk voedsel nodig. Beestjes dus !
Hier wordt een larve (nog in de cocon), van het ene naar het andere nest van de kolonie, verhuisd.
Volwassen mieren willen energierijk eten. Honingdauw, dat door luizen wordt afgescheiden, staat hoog genoteerd. Luizen worden dan ook vertroeteld.
Lieveheersbeestjes worden op een afstand gehouden, want die hebben het weer op "hun" luizen voorzien.
Elke mier heeft haar (het zijn allemaal vrouwen !) eigen taak. Hier houdt een poortwachter de omgeving in de gaten, terwijl andere werksters in en uitrennen.
Soldaten in actie! Ja, deze zit op mijn hand.
Als er een indringer is, zetten ze daar hun kaken in en/of spuiten ze een bijtend mierenzuur uit hun achterwerk.
Er zijn ook voedsters onder de werksters. Ze geven bv. soldaten, poortwachters en verkenners te eten, door voedsel op te braken.
Als een nest te klein wordt, gaat een werkster op zoek naar een nieuwe locatie. Vindt ze een geschikte plek, dan haalt ze op deze manier, een andere mier op. Met instemming van die plek door die mier, halen beide een volgende mier er bij etc. etc. Zo ontstaat er een hele colonne dragende mieren. Als de massa akkoord gaat, dan wordt daar een nieuw nest aan de kolonie toegevoegd.
Wie hebben de democratie uitgevonden? De Grieken? Of toch deze rooie rakkers!!!
Volgens mijn eigen waarneming halen ze zo ook voedsters op uit hun winterverblijf, want degene die gedragen wordt heeft een overvol achterlijf (ook hier). Die kunnen zelf amper lopen ... Dus die wintervoorraad in die voedsters wordt aangesproken, want er zijn in die periode nog nauwelijks insecten te vinden, die als voedselbron kunnen dienen voor het nageslacht.
En verkenners ... verkennen ... alles !
En dan plotseling zijn er mieren met vleugels. Het zijn jonge koninginnen en (zwarte) mannetjes.
Hier vliegt een jonge koningin weg, met bruidssluier zo lijkt het, om te paren met mannetjes van andere kolonies.
Na de paring zoekt ze een geschikte plek, voor het stichten van een nieuwe familie (en ontdoet ze zich van haar vleugels).
Gedurende haar hele leven van 15 jaar blijft ze eitjes leggen, die ze bevrucht met het oude zaad van die paring. Dat zaad heeft ze opgeslagen in een speciale zaadblaas. Het is toch niet te geloven !!!
Als mensen hun zaad willen bewaren moet dat in een vat met vloeibare stikstof van 196 °C onder nul !
En de mannetjes ... die gaan vrijwel direct dood, na de paring.
In de avondzon overpeinst, een eenzame mier, de bewogen dag.
KEVERS
Boktorren
Deze heb ik z'n eigen naam maar laten schrijven, want daar kwam ík niet uit: Pyrrhidium sanguineum.
Sparrenboktor Kenmerkend voor boktorren zijn die uitzonderlijk lange voelsprieten.
Vierbandsmalbok
Distelboktor
Boktorren leven van stuifmeel en nectar. Maar de larven, die zijn dol op hout. En da's jammer ...
Bonte ribbelboktor
Grijze ribbelboktor
Bonte ribbelboktor
Rhagium sycoph Komt alleen bij ons op De Veluwe voor. Kijkt heel nieuwsgierig en verwacht daar iets ...
Weekschildkevers
Oorworm Een aparte orde. Maar waarom zo'n beestje "worm" heet, weet niemand meer.
Rood soldaatje
Zwart soldaatje
Wegvliegend
Roodtip basterdweekschild
Basterd zandloopkever Let eens op die grote kaken.
Groene zandloopkever
Loopkever
Meikever Hier een mannetje wegvliegend, vanaf mijn rugzak. Bij de mannetjes bestaan de voelsprieten uit 7 bladen en bij de vrouwtjes uit 6.
Rozenkever (Johanneskever)
Penseelkever
Gouden tor. Ze legt haar eitjes vaak bij de Rode bosmier en moet daarbij heel wat doorstaan.
Geelgerande watertor (larve) Deze "garnaal" grijpt de prooi met de sikkelvormige gifkaken en zuigt haar leeg.
Hier is een Dikkopje de pineut.
De larve hangt met haar achterwerk, met twee luchtopeningen, aan het wateroppervlak. Ze snorkelt eigenlijk.
Die grijsblauwe wezentjes op het water
zijn Springstaartjes.
Bladhaantje
Boletenzwartlijfje
Lieveheersbeestje
Eitjes Lieveheersbeestje
Larve Lieveheersbeestje
Pré-pop
Bewegende pop Lieveheersbeestje
Snuitkevers
Reebruine bladsnuitkever
Grauwbruine bladsnuitkever?
Groene snuitkever
Grote dennensnuitkever
Grote dennensnuitkever
Groene distelsnuitkever
Groene distelsnuitkever
Wantsen
Wantsen hebben een wegklapbare, lange steeksnuit. Ze kunnen hem tegen de borst, tussen de poten, wegstoppen.
Zuringwants
Zuringwants
Boswants
Boswants op Helmmycena
Pyjamawants
Pyjamawants
Vuurwants
Vuurwants
Vuurwants, een echte familie wants.
Vliegend hert
Deze imposante kever is Nederlands grootste insect. Het mannetje meet van kaak tot kont max. 9 cm.
Een derde deel is "gewei" (kaak) bij de mannetjes.
Een vrouwtje is hier op mijn paraplu geland.
Het jaarlijkse verzamelpunt is een oude eik. Er worden gaten in de bast gemaakt, om bij de sappen te komen.
De mannetjes kunnen nauwelijks eten, want die grote kaken zitten hinderlijk in de weg.
Als er geen vrouwtjes in de buurt zijn, want daar komen ze natuurlijk voor, gaan ze maar wat ravotten met de Mestkevers en de Hoornaars, die ook op de sappen van de eik afkomen.
Of ze hangen alleen maar de macho uit ...
De kaken zijn wel goed geschikt voor een partijtje worstelen, wat ze dan ook veelvuldig doen, al dan niet om de gunst van een vrouwtje. Je hoort werkelijk de kaken tegen elkaar slaan.
Die kleine krijgt hier aanschouwend onderwijs.
En brengt daarna het geleerde in praktijk.
Dat worstelen is werkelijk fenomenaal om te zien. Het duwen en trekken ging over de volle hoogte van de stam door.
Op de grond werd het gevecht beslist met ... IPPON
Nog zo'n moment, maar hier wordt de zaak resoluter aangepakt ... (het vrouwtje "graast" rustig door, ze heeft dit al eerder meegemaakt).
Daarna hoorde ik een zachte plof en lag de aanvaller op de grond.
Na het verpoppen leven ze, als volwassen dier, maar kort: ruim 2 maanden. Zelf zag ik ze van 27 mei t/m 3 augustus. Met als top 21 juni 2009:
6 vrouwtjes en 10 mannetjes.
In die periode moet er gezorgd worden voor de instandhouding van de soort. Die tijd wordt goed gebruikt ...
Toch is-ie in Nederland bijna uitgestorven. Alleen op de Veluwe, in Zuid-Limburg en in een stukje van Overijssel wordt-ie nog gezien.
Na de paring, worden de eitjes in de buurt van mild rottend eikenhout gelegd. De larven blijven 4 tot 5 jaar ondergronds, afhankelijk van de omstandigheden.
Maar 't is alleen de sterkste, die uitkomt in de volgende ronde ...
